تسمه دینام چیست؟ علائم خرابی تسمه دینام و زمان تعویض آن

تسمه دینام (Serpentine belt) یا همان تسمه پروانه، یک تسمه لاستیکی که از  ترکیبات هیدروکربنی مختلفی ساخته شده و برای تقویت این ترکیب و ساختار از افزودنی‌های دیگری مثل نوارهای نخی و یا حتی سیم‌های نازک فولادی نیز استفاده شده است،در بخش جلویی موتور نصب می‌شود و وظیفه تأمین برق سیستم‌های الکتریکی و راه‌اندازی برخی از قطعات موتور کاربرد دارد. این اجزا شامل دینام، پمپ آب، پمپ هیدرولیک و کمپرسور کولر می‌شوند. در واقع تسمه دینام برای تامین نیروی لازم برای عملکرد این بخش‌ها از حرکت چرخشی موتور استفاده می‌کند.

کاربرد و اهمیت تسمه دینام در ماشین

تسمه دینام با تمرکز بر چند وظیفه اصلی، نقش مهمی در عملکرد خودرو ایفا می‌کند:

تامین نیروی دینام: تسمه دینام انرژی چرخشی موتور را به دینام منتقل می‌کند. دینام نیز این انرژی مکانیکی و دورانی را به انرژی الکتریکی تبدیل می‌نماید. سپس از آن، برای تامین برق قطعات الکتریکی ماشین استفاده می‌کند.

پمپ آب: با چرخاندن پمپ آب وظیفه خنک نگه‌داشتن موتور را بر عهده دارد.

پمپ هیدرولیک: تسمه دینام نیروی لازم برای عملکرد سیستم فرمان هیدرولیک را فراهم می‌کند.

کمپرسور کولر: تسمه دینام نیز نیروی مورد نیاز کمپرسور سیستم تهویه  و کولر را تامین می‌کند، ازاین‌رو در روزهای گرم سال اهمیت زیادی دارد.

انواع تسمه دینام ماشین

تسمه دینام ماشین‌ها بسته به نوع کاربرد و طراحی می‌تواند به دسته‌های مختلفی تقسیم‌بندی شود. در زیر به برخی از این دسته‌بندی‌ها اشاره می‌شود:

بر اساس نوع مواد سازنده

تسمه‌های لاستیکی: این تسمه‌ها عموماً از لاستیک ساخته می‌شوند و برای کاربردهای عمومی مناسب هستند.

تسمه‌های چند لایه: این نوع به صورت لایه‌ای از مواد مختلف ساخته می‌شود که مقاومت بالاتری دارد.

تسمه‌های PVC: عموماً برای کاربردهای خاص و با دما و شرایط کاری خاص استفاده می‌شوند.

بر اساس طراحی و شکل

تسمه‌های شیاری (V-Belt):  این تسمه‌ها دارای برآمدگی هستند که به افزایش اصطکاک کمک کرده و از لغزش جلوگیری می‌کنند. این نوع تسمه معمولاً در موتورها با طراحی ساده‌تر استفاده می‌شود.

تسمه‌های تخت:این تسمه‌ها سطحی صاف دارند و معمولاً در طراحی‌های خاص‌تر و برای انتقال قدرت در سیستم‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.

تسمه‌های ترکیبی: این نوع تسمه‌ها معمولاً ترکیبی از ویژگی‌های تسمه‌های V شکل و تخت هستند و برای کاربردهای خاص طراحی شده‌اند.

تسمه‌های دندانه‌دار (Timing Belt): این نوع تسمه‌ها در اصل تسمه تایم خودرو بوده که وظیفه ای جدا از تسمه دینام دارد و برای انتقال دقت بسیاری در زمان‌بندی و هماهنگی بین اجزاء موتوری به کار می‌روند که نباید آن را با تسمه دینام اشتباه گرفت.

بر اساس نوع عملکرد

تسمه‌های انتقالی: برای انتقال قدرت از یک بخش به بخش دیگر استفاده می‌شوند.

تسمه‌های محرک: وظیفه حرکت و چرخش اجزای مختلف موتور را بر عهده دارند.

زمان تعویض تسمه دینام

تعویض به موقع تسمه دینام نه‌تنها از بروز خرابی در سایر قطعات جلوگیری می‌کند، بلکه می‌تواند هزینه‌های تعمیرات را کاهش دهد. در صورت پارگی تسمه دینام، ممکن است آسیب‌های جدی‌تری به موتور و اجزای مرتبط وارد شود.

زمان تعویض تسمه دینام به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع خودرو، شرایط رانندگی و توصیه‌های تولیدکننده. به‌طورکلی، تسمه دینام هر 60,000 تا 100,000 کیلومتر یا هر 3 تا 5 سال باید تعویض شود. اما برای اطمینان بیشتر، بهتر است بعد از سرآمدن مقدار کارکرد به کیلومتر یا مدت زمان آن، تسمه دینام را تعویض کرد ، همچنین بهتر است هرزگرد های مربوط به این بخش را در سرویس های تعویض تسمه عوض کرد.

دلایل خرابی تسمه دینام

دلایل متداول خرابی تسمه دینام را بررسی کنیم:

سایش و پارگی

تسمه دینام معمولاً به مرور زمان دچار سایش می‌شود. عوامل مختلفی مانند دما، رطوبت، و شرایط محیطی می‌توانند باعث فرسودگی آن شوند. اگر تسمه خیلی فرسوده شود، ممکن است پاره شود.

تنش زیاد

اگر تسمه بیش از حد کشیده شده باشد فشار بیشتری به بلبرینگ‌ها و سایر اجزا وارد میکند که در نتیجه باعث خرابی خواهند شد.

نصب نادرست

اگر تسمه دینام به درستی نصب نشده باشد، می‌تواند دچار لغزش یا خراب شود. نصب نادرست ممکن است به دلیل عدم تطابق با پولی‌ها یا عدم تنظیم صحیح کشش باشد.

عیب در پولی‌ها

پولی‌هایی که تسمه روی آن‌ها حرکت می‌کند، اگر خراب شوند یا دچار آسیب شوند، می‌توانند به تسمه فشار بیاورند و باعث خرابی آن شوند. یکی از مشکلات رایج نقص در بلبرینگ‌های پولی است که می‌تواند باعث ایجاد صدا و لرزش شود.

نقص ساختاری

گاهی اوقات، خود تسمه ممکن است نقص‌های ساختاری داشته باشد که این نقص‌ها می‌توانند باعث خرابی زودرس آن شوند. مثلاً ممکن است در هنگام تولید، کیفیت مناسبی نداشته باشد.

محیط کار سخت

شرایط جوی و محیطی مانند گرما، سرما، رطوبت و گرد و غبار می‌توانند به طول عمر تسمه تأثیر بگذارند. مثلاً دماهای بسیار بالا یا پایین می‌توانند باعث کاهش طول عمر تسمه و در نهایت پارگی تسمه شوند.

عدم نگهداری مناسب

عدم انجام بازرسی‌های دوره‌ای و نگهداری مناسب می‌تواند باعث بروز خرابی در تسمه دینام شود. بازرسی و تعویض به موقع تسمه می‌تواند به جلوگیری از مشکلات جدی‌تر کمک کند.

آلودگی و روغن‌زدگی:

نفوذ روغن یا سایر مایعات به تسمه دینام ممکن است باعث کاهش اصطکاک و درنتیجه خراب شدن آن شود.

علائم خرابی تسمه دینام

شناسایی سریع علائم خرابی تسمه دینام می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

عدم جرقه‌زنی شمع‌ها و خاموش شدن موتور

خرابی تسمه دینام می‌تواند منجر به عدم تأمین انرژی کافی برای سیستم الکتریکی و سنسورها شود. اگر سنسورهای مربوط به مدیریت موتور از انرژی لازم برخوردار نباشند، می‌توانند باعث مشکلاتی شوند که در نهایت منجر به عدم جرقه‌زنی شمع‌ها و خاموش شدن موتور خواهند شد.

به عنوان مثال، اگر سنسور موقعیت شفت یا سنسور اکسیژن به درستی کار نکند (به دلیل عدم تأمین برق)، این می‌تواند منجر به اختلال در عملکرد موتور شود و در نهایت سبب خاموش شدن آن گردد.

نقص در عملکرد دینام:

اگر سیستم برق خودرو دچار نوسان یا ضعف شود، ممکن است مشکل از تسمه دینام باشد.

رنگ و ظاهر تسمه:

هرگونه ترک یا تغییر رنگ در تسمه نشان از خرابی بالقوه آن دارد.

ایجاد ترک، شکستگی و پارگی در طول تسمه دینام

این مشکل بر اثر عواملی نظیر رانندگی پرتنش، گرد و غبار زیاد در محیط، عدم تعویض به موقع تسمه و … رخ می‌دهد. شکستن یا ترک برداشتن در طول تسمه دینام را تنها با بررسی آن می‌توان تشخیص داد.

شنیدن صدای جیر جیر از زیر کاپوت

یکی دیگر از نشان‌های خرابی تسمه‌ی دینام و پاره شدن آن، شنیدن صدای جیر جیر از زیر کاپوت است. این مشکل در اثر کشیدگی و سفت شدن تسمه رخ می‌دهد.

داغ شدن سریع و جوش آوردن مداوم خودرو

همان‌طور که گفتیم یکی از وظایف تسمه پروانه، کنترل حرکت پمپ آب ماشین است. حال اگر این تسمه با مشکل مواجه شود، عملکرد واتر پمپ نیز دچار اختلال خواهد شد. در نتیجه شاهد داغ شدن سریع و جوش آوردن مداوم خودرو هستیم.

عملکرد نادرست سیستم هیدرولیک فرمان

شل شدن تسمه دینام در عملکرد سیستم هیدرولیک فرمان نیز تاثرگذارد است. از کار افتادن پمپ هیدرولیک، منجر به سفت شدن فرمان و از بین رفتن نرمی آن می‌شود. در نتیجه رانندگی را با مشکل مواجه می‌کند.

سرد نکردن کولر و اختلال در سیستم تهویه

یکی دیگر از نشانه‌های سایش و خرابی تسمه دینام و کولر، سرد نکردن کولر و اختلال در عملکرد سیستم تهویه مطبوع است. زیرا کمپرسور این سیستم تحت کنترل تسمه دینام و کولر بوده و خرابی آن، منجر به از کار افتادن کمپرسور می‌شود.

روشن شدن چراغ هشداری باتری

در برخی خودروها چراغی برای شارژ نشدن باتری تعبیه شده است. اگر این چراغ هنگام روشن بودن موتور، روشن شود، به معنای عدم شارژ صحیح باتری خودرو است. یکی از دلایل این مشکل، خرابی تسمه دینام و عدم چرخاندن دینام در حین حرکت است.

بهترین برندهای تسمه دینام

در زیر به بررسی بهترین برندهای تسمه دینام که شامل معرفی ویژگی‌ها و مزایای هرکدام از برندهاست پرداخته‌ایم

هاچینسون (Hutchinson)

هاچینسون یکی از برندهای معتبر در زمینه تولید قطعات یدکی خودرو، به‌خصوص تسمه‌های دینام می‌باشد. این برند به خاطر استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و مواد با کیفیت معروف است. تسمه‌های دینام هاچینسون با دقت بالایی طراحی شده و به خوبی روی موتورهای مختلف نصب می‌شوند.

اپتی بلت (Opti belt)

اپتی بلت یکی دیگر از برندهای معروف جهانی در تولید تسمه‌های صنعتی و مخصوص خودرو است. این برند به دلیل مقاومت بالا و عمر طولانی محصولاتش شناخته شده است. تسمه‌های دینام اپتی بلت معمولاً تحت تست‌های سختی قرار می‌گیرند و طراحی آن‌ها به‌گونه‌ای است که در برابر سایش و دما مقاوم باشند.

دایکو (Dayco)

دایکو با بیش از 100 سال تجربه در صنعت تولید قطعات یدکی خودرو، یکی از رقبای سرسخت در بازار جهانی است. این برند به خاطر نوآوری در طراحی و تولید تسمه‌ها و دیگر قطعات سیستم محرک، مورد اعتماد بسیاری از خودروسازان و تعمیرکاران می‌باشد. تسمه‌های دینام دایکو به‌خوبی در شرایط مختلف کاری عمل می‌کنند.

فانتوم (FANTOM)

فانتوم برندی است که بیشتر روی کیفیت و دوام کار می‌کند. تسمه‌های دینام این برند به خاطر طراحی خاص و مواد با کیفیت، در برابر فشار و سایش مقاوم می‌باشند. محصولات فانتوم معمولاً برای مسابقات و خودرودرهای با عملکرد بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند.

دانگیل (Dangil)

دانگیل تخصص در تولید تسمه‌های دینام برای انواع خودروهای سواری و تجاری دارد. این برند به خاطر قیمت‌های مناسب و کیفیت قابل قبول محصولاتش محبوب است. تسمه‌های دینام دانگیل معمولاً به‌طور گسترده‌ای در بازارهای محلی و جهانی عرضه می‌شوند.

پاورگریپ (Power Grip)

پاورگریپ یکی از برندهای پیشرو در تولید تسمه‌های دینام با طراحی خاص است که به جلوگیری از لغزش و حفظ کشش کمک می‌کند. این برند به‌دلیل کیفیت بالا و کارایی مطابق با استانداردهای صنعتی، مورد توجه تعمیرکاران و تولیدکنندگان خودرو قرار دارد.

باندو (Bando)

باندو یک برند ژاپنی مشهور در تولید تسمه‌های دینام و دیگر قطعات یدکی است. این برند به خاطر تکنولوژی پیشرفته و کیفیت بالا معروف است. تسمه‌های دینام باندو برای عملکرد پایدار در دماهای مختلف و تحت فشارهای شدید طراحی شده‌اند.

رایکالتون (RAYKALTON)

رایکالتون به عنوان یکی از تولیدکنندگان با تجربه در زمینه تسمه‌ها، محصواتی با کیفیت بالا و دوام طولانی‌مدت ارائه می‌دهد. این برند به دلیل رعایت استانداردهای بین‌المللی و استفاده از مواد اولیه مرغوب به محبوبیت رسیده است. 

کنتیننتال (Continental)

کنتیننتال یکی از برترین برندها در زمینه تولید قطعات خودرو و تسمه‌های دینام است. این برند از تکنولوژی‌های پیشرفته و تحقیق و توسعه برای تولید محصولات با کیفیت استفاده می‌کند. تسمه‌های دینام کنتیننتال به دلیل دوام و عملکرد عالی مورد توجه خودروسازان و تعمیرکاران می‌باشد.

بوش (Bosch)

بوش یک نام معتبر جهانی در صنعت خودروسازی است که علاوه بر تولید قطعات برقی و سیستم‌های الکترونیکی، به تولید تسمه‌ های دینام با کیفیت بالا نیز مشغول است. تسمه‌های دینام بوش به خاطر طراحی مهندسی و مواد اولیه مرغوب، عملکرد مطلوبی را ارائه می‌دهند.

رنو (Renault)

رنو به عنوان یکی از خودروسازان مشهور، قطعات یدکی با کیفیتی را نیز عرضه می‌کند. تسمه‌های دینام رنو به‌خوبی با خودروهای این برند سازگار بوده و عملکرد بهینه را فراهم می‌آورند.

جنیون (Genuine)

برند جنیون به تولید قطعات یدکی با کیفیت بالا برای خودروهای خاص معروف است. این برند تمرکز خود را بر روی قطعات اصل و متناسب با استانداردهای اصلی خودروسازان قرار داده است.

تاپ گیر (Top Gear)

تاپ گیر یکی دیگر از برندهای معتبر در زمینه تولید قطعات یدکی از جمله تسمه‌های دینام است. این برند با بک گراند عالی در کیفیت و قیمت‌های رقابتی، محصولات خود را به بازار عرضه می‌کند و به تعمیرکاران و کاربران خودرو توانایی انتخاب مناسب را می‌دهد.

دلکو (Delco)

دلکو یکی از برندهای معروف در صنایع خودروسازی است که به تولید قطعات یدکی از جمله تسمه‌های دینام می‌پردازد. این برند عمدتاً در خودروهای آمریکایی و برخی مدل‌های آسیایی استفاده می‌شود. دلکو به دلیل کیفیت قابل قبول محصولاتش و قیمت رقابتی‌اش شناخته شده است. در بسیاری از خودروهای قدیمی‌تر و جدید، می‌توان به راحتی از تسمه‌های دینام دلکو استفاده کرد و معمولاً عملکرد خوبی را ارائه می‌دهند.

مزدا  (Mazda)

مزدا به عنوان یک خودروساز مشهور از ژاپن، علاوه بر تولید خودرو، به عرضه قطعات یدکی با کیفیت نیز می‌پردازد. تسمه‌های دینام مازدا به‌طور خاص برای مدل‌های خودرویی این برند طراحی شده‌اند و کیفیت و دوام آنها تضمین شده است. این برند معمولاً گزینه‌ای خوب برای صاحب‌نظران مازدا است که به دنبال حفظ عمر مفید و کیفیت عملکرد خودروهای خود هستند.

تسمه‌های دینام برندهای مختلف دارای ویژگی‌ها و مزایای خاص خود هستند. انتخاب برند مناسب وابسته به نیاز خودرو و شرایط استفاده است. با توجه به دیدگاه‌های مختلف و نظرات کاربران، بهتر است برای انتخاب تسمه دینام به کیفیت، مشخصات برند دقت کنید.