شمع ماشین چیست؟ انواع شمع ماشین و زمان تعویض آن

یکی از قطعات اصلی موتور که وظیفه جرقه زنی و روشن نمودن خودرو را دارد شمع موتور است  شمع خودرو یک قطعه مهم در موتور خودروهای سوختی محسوب می گردد

این قطعه در قسمت سرسیلندر ماشین قرار دارد و با چرخاندن سوئیچ ماشین قطعه‌ی فلایول بالا می‌آید و پیستون بنزین را متراکم می‌کند. در این حالت شمع در میان سوخت متراکم شده جرقه ای با ولتاژ بالا تولید می کند (ولتاژ بالا از کویل به شمع ارسال می‌شود) و باعث ایجاد جرقه بین الکترودها و انفجار می شود و نیروی لازم برای به حرکت در آوردن خودرو را فراهم میکند.

اهمیت کیفیت شمع ماشین:

کیفیت شمع در استارت سریع خودرو در هوای سرد ،  افزایش عمر موتور، کاهش آلایندگی، کاهش مصرف سوخت، شتاب و راندومان موتور نقش به سزایی دارد

عملکرد شمع ماشین به این صورت است که وقتی موتور در حال کار است، ولتاژ بالا از کویل به شمع ارسال می‌شود. این ولتاژ باعث ایجاد جرقه بین الکترودها می‌شود که به نوبه خود مخلوط هوا و سوخت را در سیلندر مشتعل می‌کند

انواع شمع ماشین

شمع ها را می توان برا اساس ساختار ظاهری شمع، شکل ظاهری سوزن شمع، جنس الکترود شمع و شکل ظاهری الکترود و کد حرارتی شمع دسته بندی کرد:

بر اساس ساختار ظاهری شمع

پایه کوتاه: شمع موتور است که ارتفاع رزوه آن بین 12 تا 19 میلی‌متر است

پایه بلند: شمع موتور است که ارتفاع رزوه آن بین 25 تا 30 میلی‌متر

پایه بلند نازک:
شمع پایه بلند نازک یا یورو 4، نوعی شمع خودرو است که برای خودروهای جدید اکثرا در خانواده هیوندای کیا و یا حتی خودروهای چینی و اخیرا خودروهای ایرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شمع با توجه به طراحی سرسیلندر و عمق رزوه شمع مورد استفاده قرار میگیرد ، سایز رزوه در این شمع 12 میلیمتر و سایز اچار 16 میلیمتر یا 14 میلیمتر میباشد.

آچار 21 (آچار بزرگ) کاربرات و انژکتور:

ارتفاع پایه این شمع 19 میلیمتر میباشد که در اصطلاح عامیانه پایه استاندارد گفته میشود. همچنین سایز آچار این شمع 21 میلیمتر ی اصطلاح عامیانه شمع آچار بزرگ میگویند. ،سایز رزوه آن 14 میلیمتر میباشد. که در اصطلاح عامیانه سایز سر سیلندر میباشد که شمع موتور در داخل آن بسته میشود.

بر اساس شکل ظاهری سوزن شمع

V-grooved

دو سر سوزن

دابل پلاتین

دابل ایریدیوم

بر اساس جنس الکترود شمع

نیکلی:نیکلی، یا نیکل شمع، نوعی شمع خودرو است که از فلز نیکل ساخته شده است. این شمع‌ها معمولاً قادر به تحمل دماهای بالای ۴۰۰ درجه سانتی‌گراد هستند و به دلیل ساختار خاص خود، جرقه‌زنی قوی‌تر و دقیق‌تری نسبت به شمع‌های معمولی دارند. شمع‌های نیکلی به دو نوع تقسیم می‌شوند: نوع تخت که جرقه‌زنی ضعیف‌تری دارند و نوع کله قندی  که جرقه حاصل از آن‌ها متمرکزتر و قوی‌تر است و میزان کارکرد آن بین  30هزار کیلومتر الی 50هزار کیلومتر است.

پلاتینیومی: همانطور که از نام این شمع‌ها پیداست، آلیاژ آن از جنس پلاتینیوم است که مقاومت حرارتی بالایی دارد. پلاتین از جنس فلزات سفید خاکستری متراکم و رسانا بوده و کمترین واکنش‌پذیری را در میان فلزات دیگر دارد. مقاومت بالای این فلز نسبت به خوردگی، باعث شده تا حتی در محیط‌های داغ نیز ویژگی خود را حفظ کند و میزان کارکرد آن بین 40هزار کیلومتر - 50هزار کیلومتر است.  جرقه شمع پلاتینیومی به مراتب قوی تر و راندومان بهتر از شمع نیکلی را دارد. شمع های پلاتینیومی معمولا الکترود مرکزی سوزنی دارند. در موارد دابل پلاتینیوم هم الکترود منفی نیز از جنس پلاتینیوم میباشد.

ایریدیومی: ایریدیوم شمعی است که دارای الکترودی با نوک تیز از جنس ایریدیوم است. ایریدیوم ها رسانایی بالاتر نسبت به پلاتینیوم ها و دارای طول عمر بالا و جرقه‌های دقیق‌تر هستند. شمع های ایریدیومی دارای الکترود سوزنی شکل و در موارد دابل ایریدیوم ، الکترود منفی هم از جنس ایریدیوم میباشد.

کارکرد یا پیمایش شمع های ایریدیوم اصلی از 80 هزار کیلومتر تا  160 هزار کیلومتر است.

ساختمان شمع ماشین

شمع‌های خودرو از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده‌اند که هر یک نقش خاصی در عملکرد شمع دارد. اجزای اصلی شمع شامل موارد زیر است:

1. الکترود مرکزی: این قسمت در مرکز شمع قرار دارد و جرقه از آن ناشی می‌شود.

2. الکترود جانبی: در کنار الکترود مرکزی قرار دارد و به عنوان یک پایانه زمین عمل می‌کند.

3. عایق سرامیکی: از مواد سرامیکی ساخته شده و از انتقال جریان برق به بدنه شمع جلوگیری می‌کند.

4. بدنه شمع: معمولاً از فولاد ساخته می‌شود و وظیفه نگه‌داشتن سایر اجزا را دارد.

5. کلاهک شمع: این قسمت در بالای شمع قرار دارد و به تامین عایق و محافظت از قسمت‌های داخلی شمع کمک می‌کند.

6. نوار حرارتی: نوار حرارتی در بدنه شمع کمک می‌کند تا حرارت تولید شده با احتراق به سرعت به قسمت‌های دیگر منتقل شود.

کد حرارتی شمع ماشین

 یکی از مهمترین وظایف شمع خودرو به غیر از جرقه زنی انتقال حرارت مناسب گرما از درون اتاق انفجار به بیرون است. همانطور که میدانید این حرارت بیشتر از طریق رزوه ها که با ناحیه سر سیلندر در تماس است به بیرون هدایت می شود. مقدار باقیمانده از طریق هسته مرکزی به بیرون اتاقک انفجار انتقال می یابد. به شمعی که حرارت را سریعا انتقال می دهد شمع سرد و به شمعی که حرارت را کندتر انتقال داده و مقداری از حرارت را در خود نگه می دارد، شمع گرم اطلاق می گردد. معمولا کارخانجات یک بازه عددی برای نمایش این خاصیت تعریف می کنند. در موتور خودرو یک استاندارد بنام دمای بهینه تعریف میشود. دمای مابین 450 تا 800 درجه سانتیگراد،در واقع دمای زمان اولیه احتراق و دمای زمان نهایی احتراق. بنابراین شمع باید بعد از پایان احتراق به دمای 450 درجه برگردد و هم چنین در انتهای احتراق به بالای 850 درجه نرسد.

سرد: به شمع هایی که خیلی زود سرد میشوند، سرد گفته میشود.

میانی: به شمع هایی که خیلی دیر سرد میشوند،گرم گفته میشود.

گرم: به شمع هایی که خیلی دیر سرد میشوند،گرم گفته میشود.

بر اساس شکل ظاهری الکترود (انواع الکترود شمع)

تک پر

دو پر

سه پر

چهار پر

گپ یا دهانه یا فیلر شمع

گپ شمع (یا فیلر شمع) به فاصله بین دو الکترود شمع خودرو اشاره دارد که جرقه در آن مکان ایجاد می‌شود. این فاصله باید دقیق و مطابق با توصیه‌های سازنده خودرو تنظیم شود تا عملکرد بهینه شمع و موتور حفظ شود.

اهمیت گپ شمع

1.ایجاد جرقه مطلوب: گپ مناسب باعث می‌شود که جرقه به خوبی ایجاد شده و مخلوط هوا و سوخت به‌طور کامل بسوزد.

2.موتور کارآمد: گپ نامناسب می‌تواند منجر به احتراق ناکافی، کاهش قدرت موتور و افزایش مصرف سوخت شود.

3.کاهش آلایندگی: وجود گپ مناسب به احتراق بهتر کمک می‌کند و بنابراین آلایندگی خروجی موتور را کاهش می‌دهد.

نحوه تنظیم گپ شمع

برای تنظیم گپ شمع، از ابزار مخصوص به نام "فیلر گیج" (Feeler Gauge) استفاده می‌شود. مراحل زیر را دنبال کنید:

1.خارج کردن شمع: شمع را از اتصالات خود خارج کنید.

2. اندازه‌گیری گپ: با استفاده از فیلر گیج، فاصله بین دو الکترود را اندازه‌گیری کنید.

3.تنظیم فاصله: اگر فاصله خارج از محدوده توصیه‌شده بود، می‌توانید با فشار دادن یا کشیدن الکترود جانبی، فاصله را تنظیم کنید.

4.تأیید تنظیم: دوباره با فیلر گیج فاصله را اندازه‌گیری کنید تا اطمینان حاصل شود که در محدوده صحیح قرار دارد.

5.نصب مجدد شمع: شمع را به موتور برگردانید و به دقت سفت کنید.

مقدار استاندارد گپ شمع

مقدار مناسب گپ شمع بسته به نوع خودرو و شمع ممکن است متفاوت باشد. معمولاً این مقدار بین ۰.۶ تا ۱.۲ میلی‌متر متغیر است. بهتر است برای هر خودرو به دفترچه راهنمای تعمیرات یا مشخصات فنی مراجعه شود.

گپ شمع یک عامل کلیدی در عملکرد موتور است و تنظیم صحیح آن می‌تواند تأثیر زیادی بر کارایی و عمر موتور داشته باشد. با نگهداری منظم و بررسی گپ شمع‌ها، می‌توان از عملکرد بهینه موتور خودرو اطمینان حاصل کرد.

زمان تعویض شمع ماشین

• عمر طبیعی شمع: شمع‌ها به‌طور طبیعی با گذشت زمان فرسوده می‌شوند. عمر مفید شمع معمولاً بین 30,000 تا 100,000 کیلومتر است، بسته به نوع و کیفیت آن و همچنین نوع موتور و جنس اتکترود میانی آن متفاوت است:
• شمع های نیکلی بین 20,000 الی 40,000 کیلومتر
• شمع های پلاتینیومی بین 40,000 الی 80,000 کیلومتر
• شمع های نیکلی بین 80,000 الی 160,000 کیلومتر
• مشکلات الکتریکی
• نقص در سیستم برقی خودرو، مانند باتری ضعیف یا اتصالات نامناسب، می‌تواند به جرقه ناقص شمع منجر شود. ولتاژ ناکافی برای ایجاد جرقه مناسب می‌تواند به خرابی شمع‌ها ختم شود.

• افزایش دمای بیش از حد موتور خودرو
• کیفیت پایین سوخت
• احتراق ناقص
• نشت روغن یا سوخت روی شمع خودرو
• تجمع دوده سیاه در سطح شمع ماشین
• وارد شدن ضربه به شمع خودرو
• تنظیم نبودن شکاف بین شمع و الکترود آن‌
• خرابی وایر خودرو
• پارگی عایق سرامیکی
• شرایط جوی محیطی (مانند رطوبت بالا یا دمای بسیار پایین، می‌توانند بر عملکرد شمع تأثیر بگذارند و باعث ایجاد مشکل در جرقه‌زنی شوند.)

علائم خرابی شمع ماشین

خرابی شمع‌ها می‌تواند منجر به کاهش کارایی موتور و مشکلات دیگر شود. برخی از علائم معمول خرابی شمع شامل موارد زیر است:

1. مشکل در روشن شدن موتور: شمع‌های معیوب می‌توانند باعث سخت روشن شدن موتور شوند.

2. ایجاد لرزش و ناهنجاری در کار موتور: موتور ممکن است لرزش یا صدای غیرطبیعی داشته باشد.

3. کاهش قدرت موتور: عدم شتاب طبیعی می‌تواند نشان‌دهنده مشکل در شمع‌ها باشد.

4. افزایش مصرف سوخت: شمع‌های معیوب می‌توانند منجر به احتراق ناکافی و مصرف بیشتر سوخت شوند.

5. دود خروجی غیرطبیعی: دود سیاه، آبی یا سفید خروجی می‌تواند به دلیل خرابی شمع‌ها باشد.

6. روشن شدن چراغ چک موتور: سیستم تشخیصی خودرو ممکن است خرابی شمع‌ها را شناسایی کند.

بهترین برندهای شمع ماشین

بهترین برندهای شمع ماشین که در بازار شناخته شده و مورد اعتماد هستند، معمولاً به کیفیت بالا و عملکرد خوب آن‌ها معروف‌اند. در ادامه به چند برند معتبر اشاره می‌کنم:

NGK: این برند ژاپنی یکی از محبوب‌ترین و معتبرترین تولیدکنندگان شمع خودرو در جهان است. شمع‌های NGK به خاطر کیفیت بالا و فناوری پیشرفته خود شناخته می‌شوند.

Denso: یکی از دیگر برندهای ژاپنی با شهرت جهانی است. شمع‌های Denso برای طراحی‌های خاص نیز تولید می‌شوند و عملکرد بالایی در دماهای مختلف دارند.

Bosch: این برند آلمانی انواع قطعات خودرو از جمله شمع تولید می‌کند. شمع‌های Bosch به خاطر دوام و کیفیت مواد اولیه‌شان مشهور هستند.

ACDelco: به‌ویژه برای خودروهای جنرال موتورز، این برند شمع‌هایی با کیفیت بالا ارائه می‌دهد و به‌خاطر قابلیت اطمینان شناخته شده است.

Champion: این برند آمریکایی شمع‌های متنوعی برای انواع مختلف خودروها تولید می‌کند و به خاطر عملکرد مناسب خود در محیط‌های مختلف معروف است.

Autolite: برند دیگری که شمع‌های با کیفیتی برای خودروها تولید می‌کند و به‌خصوص در بازار ایالات متحده محبوب است.

Eyquem: این برند فرانسوی با سابقه طولانی در تولید شمع‌های با کیفیت، به خاطر نام تجاری خود در صنعت خودرو شناخته شده است. محصولات Eyquem معمولاً برای انواع خودروها و مخصوصاً خودروهای اروپایی استفاده  شدند و به کیفیت و عملکرد مطلوب معروف‌اند.

Torch: این برند چینی به عنوان یکی از تولیدکنندگان شمع‌های خودرو، به دلیل قیمت رقابتی و محصولات اقتصادی‌اش شناخته می‌شود. Torch می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای خودروهایی باشد که به شمع‌های با هزینه کمتر نیاز دارند.

انتخاب برند مناسب بستگی به نوع خودرو و شرایط رانندگی و موجود بودن کالا در کشور دارد.

تشخیص شمع ماشین اصلی از فیک

روش های تشخیص شمع اصلی و فیک در برند های مختلف را می توانید در بلاگ های قبلی یدک کار مطالعه کنید ولی بطور کلی می توان شمع اصلی و فیک را با روش ای زیر تشخیص داد

بسته‌بندی و نشانه‌گذاری

کیفیت بسته‌بندی: شمع‌های اصلی معمولاً داخل جعبه‌های با کیفیت و دقیق قرار دارند. جعبه‌ها دارای چاپ با وضوح بالا و طراحی مناسب هستند. اما شمع‌های فیک ممکن است دارای بسته‌بندی خشن‌تر، کیفیت چاپ پایین و برچسب‌های غیر دقیق باشند.

برچسب‌ها و لوگو برندهای معتبر معمولاً از برچسب‌های امنیتی و هولوگرام برای شناسایی محصولات خود استفاده می‌کنند. این هولوگرام‌ها معمولاً در برابر نور و زاویه‌های خاص تغییر رنگ می‌دهند.

کد دو بعدی (QR Code): برخی از برندها کدهای QR بر روی بسته‌بندی محصول قرار می‌دهند. با اسکن این کدها می‌توانید اصالت محصول را بررسی کنید. اگر کد کار نکند یا اطلاعات نادرستی دهد، احتمالاً محصول تقلبی است.

شماره قطعه

مقایسه شماره قطعه: شمع‌های اصلی شماره قطعه‌ای دارند که می‌تواند در موتور خودرو شما استفاده شود. این شماره معمولاً روی بدنه شمع یا جعبه آن درج شده است. می‌توانید شماره را با اطلاعات ارائه شده در دفترچه راهنمای خودرو مقایسه کنید تا از تطابق آن مطمئن شوید.

توجه به کیفیت ساخت

-ظاهر و ساخت: شمع‌های اصلی دارای سطح صاف و صیقلی هستند و کیفیت الکترودها بسیار بالا است. در مقابل، شمع‌های تقلبی می‌توانند دارای زبری، پوشش نامناسب یا عیوب ظاهری باشند. به‌ویژه، توجه کنید که سطح الکترود صاف و دقیق باشد و هیچ گونه زبری یا خوردگی نداشته باشد.

ماده الکترود: شمع‌های اصلی معمولاً با مواد با کیفیتی مانند پلاتینیوم یا ایریدیوم ساخته می‌شوند، در حالی که شمع‌های تقلبی ممکن است از مواد ارزان‌تری ساخته شده باشند. الکترودهای شمع‌های اصلی باید دارای عمر طولانی و مقاومت بالا در برابر دما باشند.

خرید شمع موتور در یدک کار با گارانتی اصالت و گارانتی قیمت میباشد. شما میتوانید با انتخاب خودرو از منوی سایت ، بهترین گزینه های بازار ایران را مشاهده و خرید نمایید.

تست عملکرد

تجربه رانندگی: شمع‌های اصلی موتور را به خوبی روشن می‌کنند و باعث احتراق کامل سوخت می‌شوند. اگر با نصب شمع جدید مشکلاتی مانند کاهش قدرت، مصرف سوخت بالا یا روشن شدن چراغ‌های هشدار در داشبورد تجربه کردید، ممکن است شمع‌ها فیک باشند.

تجزیه و تحلیل شمع: پس از مدتی استفاده (به‌ویژه بعد از ۱۰-۲۰ هزار کیلومتر) شمع‌ها را بیرون بیاورید و بررسی کنید. شمع‌های اصلی معمولاً نشان‌گذاری‌های کمتری دارند و به طور کلی وضعیت بهتری برای احتراق نشان می‌دهند. در مقابل، شمع‌های فیک ممکن است سریع‌تر کثیف شوند، تجمع کربن بیشتری داشته باشند یا آسیب ببینند.

خرید از منابع معتبر

فروشگاه‌های معتبر و نمایندگی‌ها: برای خرید شمع‌های خودرویی، همیشه از فروشگاه‌های معتبر، نمایندگی‌های رسمی برندها یا پخش‌کنندگان معتبر استفاده کنید. این کار احتمال خرید شمع‌های فیک را به حداقل می‌رساند.

فروشگاه یدک کار یکی از منابع معتبر برای خرید قطعات یدکی خودرو، از جمله شمع‌های خودرو است، شما می توانید شمع های مورد نیاز خود را از معتبرترین برند های جهان را با اصالت کالا در کنار پشتیبانی فنی و ارسال سریع تهیه نمایید.

نظرات و بازخوردها

بررسی نظرات کاربران: قبلاز خرید، می‌توانید نظرات و بازخوردهای خریداران قبلی را در مورد برند و محصول خاص بررسی کنید. این کار می‌تواند به شما ایمنی خرید بیشتری بدهد.